Składki ZUS a odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty pensji

Kwota przysługujących pracownikom odsetek za zwłokę (zasądzona przez sąd) z tytułu nieterminowej wypłaty należnego im wynagrodzenia za wykonaną pracę nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne i składce na ubezpieczenie zdrowotne.

O CO PYTAŁ PRZEDSIĘBIORCA?

Wnioskodawca (spółka z o.o.) wskazał, iż wyrokiem sądu zobowiązany został do wypłaty pracownikom zaległych wynagrodzeń za pracę wraz z należnymi z tytułu tego opóźnienia odsetkami za zwłokę (zasądzonymi przez sąd). Według niego cała kwota wypłaconego pracownikom należnego, lecz zaległego wynagrodzenia za pracę stanowi dla tych osób przychód ze stosunku pracy, od którego należy wyliczyć i opłacić wszystkie składki ubezpieczeniowe do ZUS.

Równocześnie wnioskodawca wyraził własne stanowisko, iż wypłacone pracownikom odsetki za zwłokę z tytułu zaległego wynagrodzenia za pracę nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Wyjaśnił przy tym, że kwota wypłaconych odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń wprawdzie stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o pdof, jednak jest to przychód zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o pdof. Ponadto dodał, iż Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lipca 2011 r., sygn. akt II CSK 635/10, wskazał na odszkodowawczy charakter odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzenia. To m.in. skłania do wniosku, że przedmiotowe odsetki nie powinny stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Tym samym ich kwota nie podlega składkom ubezpieczeniowym.

ZDANIEM ZUS:

Organ rentowy zgodził się z zaprezentowanym przez wnioskodawcę stanowiskiem, uznając je za prawidłowe.

Przypomniał, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (w konsekwencji również na ubezpieczenie zdrowotne) pracowników nie stanowią przychody wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdzie w § 2 ust. 1 tego aktu z oskładkowania wyłączone są określone kategorie przychodów. Odnosząc się jednak do odsetek z tytułu nieterminowo wypłaconego wynagrodzenia, ZUS wskazał, że stanowią one odrębną kategorię świadczeń. Wyjaśnił, że co prawda mają swoje źródło w stosunku pracy, ale o samodzielnym charakterze wynikającym ze zwłoki pracodawcy oraz innej podstawy prawnej. Mają charakter należności ubocznej (akcesoryjnej), więc obowiązek ich opłacania nie może powstać bez zobowiązania do zapłaty sumy głównej, lecz gdy obowiązek odsetkowy już się zaktualizuje, to pozostaje w ścisłym związku z głównym zobowiązaniem.

Jak wyjaśnił ZUS, pracownik nabywa do nich prawo za okres, w którym pracodawca (dłużnik) nieterminowo spełnia świadczenie pieniężne, bez względu na swoją winę i poniesione szkody przez pracownika (wierzyciela). Zasądzenie wypłaty odsetek jest więc następstwem uwzględnienia powództwa o zapłatę świadczenia pieniężnego, które wynika z art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Ponadto, jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w powołanym wcześniej przez wnioskodawcę orzeczeniu: "przysługujące wierzycielowi odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego stanowią ryczałtowo ujętą, minimalną rekompensatę doznanego uszczerbku wskutek pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego świadczenia pieniężnego. Odsetki te niewątpliwie zatem pełnią funkcję odszkodowawczą".

(interpretacja indywidualna ZUS Oddział w Gdańsku z dnia 4 października 2013 r., znak DI/100000/451/1121/2013)

Komentarz redakcji

Trzeba się zgodzić ze stanowiskiem wnioskodawcy i potwierdzającym je rozstrzygnięciem organu rentowego, iż od kwoty wynagrodzenia wypłaconego pracownikom z opóźnieniem bezsprzecznie należy naliczyć i opłacić składki do ZUS. Prawidłowe jest też stwierdzenie, iż brak jest podstaw prawnych do uznania, że wartość wypłaconych odsetek od zaległego wynagrodzenia stanowi podstawę wymiaru składek. Wynika to z faktu, że wypłacone pracownikom odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowo wypłaconego wynagrodzenia stanowią dla nich swoistego rodzaju rekompensatę za pozbawienie ich przez pewien czas prawa do korzystania z zarobionych przez siebie własnych pieniędzy. Ponadto ich wypłata następuje na podstawie wyroku sądowego, a podstawa ich wypłaty nie wynika bezpośrednio ze stosunku pracy.