Jak naliczać odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych?

Konsekwencją nieterminowego regulowania podatków są obciążenia odsetkowe. Odsetki za zwłokę nalicza się - w zależności od okoliczności powstania i ujawnienia zaległości podatkowej - według stawki podstawowej, obniżonej lub podwyższonej. Niekiedy, np. w przypadku opieszałego prowadzenia postępowania podatkowego zmierzającego do wymiaru podatku, można liczyć na okresy bezodsetkowe.

Stawki odsetkowe

Podatek nieuregulowany w terminie płatności stanowi zaległość podatkową. Uiszczając ją, należy pamiętać o naliczeniu i zapłacie odsetek za zwłokę.

Odsetki za zwłokę od zaległości podatkowej nalicza się według stawki podstawowej, obniżonej lub podwyższonej. Stawka podstawowa jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o NBP, i 2% - ale nie może być niższa niż 8%. Obniżona stawka stanowi 50% stawki podstawowej, a podwyższona stawka to 150% stawki podstawowej.

Odsetki podatkowe wylicza się w ten sposób, że kwotę zaległości podatkowej należy pomnożyć przez liczbę dni zwłoki oraz obowiązującą w tym czasie stawkę odsetek, a uzyskany wynik podzielić przez 365. Otrzymaną wartość zaokrągla się do pełnych złotych. Końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 gr pomija się, a wynoszące 50 gr i więcej podwyższa do pełnych złotych. Jeżeli zaległość podatkowa istniała w okresach, w których obowiązywały różne stawki odsetkowe, odsetki za zwłokę nalicza się odrębnie za każdy z nich, a zaokrągleniu podlega suma kwot za poszczególne okresy.

Obniżone odsetki

Obniżone odsetki za zwłokę stosuje się w przypadku spełnienia warunków określonych w art. 56a Ordynacji podatkowej.

Zaległość podatkowa musi wynikać z prawnie skutecznej korekty deklaracji (zeznania podatkowego lub części deklaracyjnej JPK_V7M/JPK_V7K) dokonanej w ciągu 6 miesięcy od dnia upływu terminu złożenia tej deklaracji. Zapłata musi nastąpić w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty. Naliczenie obniżonych odsetek za zwłokę jest wykluczone w przypadku zapłaty zaległości podatkowej ujawnionej po korekcie rozliczenia dokonanej na skutek przeprowadzonych przez urząd skarbowy czynności sprawdzających. Taka preferencja nie przysługuje także wtedy, gdy korekta jest składana po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej lub po otrzymaniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a jeżeli nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej.

Obniżone odsetki za zwłokę stosuje się nie tylko w przypadku zapłaty zaległości podatkowej, ale także w razie zaliczenia na nią nadpłaty lub zwrotu podatku, potrącenia albo przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych - na wniosek wniesiony w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty rozliczenia.

Odsetki podwyższone

Podwyższone odsetki za zwłokę wiążą się z zaległościami w akcyzie lub VAT.

Zasady zwiększenia obciążeń odsetkowych precyzuje art. 56b Ordynacji podatkowej. Podwyższone odsetki za zwłokę nalicza się w przypadku:

1) zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego,

2) dokonania korekty deklaracji:

a) po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej,

b) w wyniku czynności sprawdzających,

c) po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej

- jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25% kwoty należnej i jest wyższa niż 5-krotna wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu,

3) ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo istnienia takiego obowiązku, oraz braku zapłaty podatku.

Dla Prenumeratorów GOFIN

Kalkulator odsetek od zaległości podatkowych dostępny w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl »

Należy pamiętać o wyjątkach. Podwyższone odsetki za zwłokę nie są stosowane, gdy ustala się dodatkowe zobowiązanie w VAT. Nie nalicza się ich także od zaległości w VAT powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w złożonej deklaracji wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynika z otrzymanych przez podatnika faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (MPP), jeżeli zaległość podatkowa nie przekroczyła dwukrotności kwoty podatku naliczonego wykazanej w złożonej deklaracji (zgodnie z art. 108c ust. 2 i ust. 4 ustawy o VAT). Przy wyliczaniu udziału procentowego uwzględnia się także kwoty podatku z faktur zapłaconych z zastosowaniem MPP przez podatnika innego niż wskazany na fakturze. Zapłaty podwyższonych odsetek nie uniknie się jednak, jeżeli podatnik wiedział, że faktura zapłacona z zastosowaniem MPP została wystawiona przez podmiot nieistniejący, stwierdza niedokonane czynności, podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością lub potwierdza czynność sprzeczną z ustawą, mającą na celu obejście ustawy czy pozorną.

Odsetek za zwłokę nie nalicza się:

-	za okres zabezpieczenia, od zabezpieczonej kwoty zobowiązania, jeżeli środki pieniężne objęte zabezpieczeniem, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży rzeczy lub praw objętych zabezpieczeniem, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych,
-	za okres od dnia następnego po upływie terminu przekazania akt sprawy i odwołania organowi odwoławczemu do dnia otrzymania przez niego odwołania,
-	za okres od dnia następnego po upływie terminu wydania decyzji przez organ odwoławczy (art. 139 § 3 Ordynacji podatkowej) do dnia doręczenia tej decyzji, jeżeli nie została ona wydana w terminie (chyba że do opóźnienia przyczyniła się strona lub jej przedstawiciel lub powstało ono z przyczyn niezależnych od organu),
-	w przypadku zawieszenia postępowania z urzędu - od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu do dnia doręczenia postanowienia o podjęciu postępowania,
-	jeżeli ich wysokość nie przekracza trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez Pocztę Polską za traktowanie przesyłki listowej jako poleconej (obecnie 8,70 zł),
-	za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu pierwszej instancji, jeżeli nie została ona doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania (chyba że do opóźnienia przyczyniła się strona lub jej przedstawiciel lub powstało ono z przyczyn niezależnych od organu),
-	za okres od dnia następnego po upływie 2 lat od dnia złożenia deklaracji, od zaległości związanych z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie organ podatkowy ich nie ujawnił,
-	za okres od dnia złożenia wniosku o wydanie decyzji określającej warunki cofnięcia skutków unikania opodatkowania do dnia cofnięcia skutków unikania opodatkowania, od zaległości podatkowych związanych z osiągnięciem korzyści podatkowej.