Odsetki za zwłokę od zaległości w VAT

Rozliczenie podatku należnego i naliczonego następuje w JPK_VAT z deklaracją. Plik ten w formie JPK_V7M składają czynni podatnicy rozliczający VAT miesięcznie, a JPK_V7K podatnicy rozliczający VAT kwartalnie.

W wyniku rozliczenia za dany okres może powstać:

podatek podlegający wpłacie do urzędu skarbowego (pole P_51),
nadwyżka podatku naliczonego nad należnym (pole P_53), którą można wykazać do zwrotu na rachunek bankowy (pole P_54, odpowiednio pole P_540, P_56, P_560, P_57 lub P_58) lub na rachunek VAT (pole P_55) bądź do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy (pole P_62).

Jeżeli podatnik nie uiści w terminie podatku VAT podlegającego wpłacie do urzędu skarbowego, to zgodnie z art. 51 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 ze zm.) powstanie u niego zaległość podatkowa. Wiąże się to z naliczeniem odsetek.

Odsetki za zwłokę od zaległości z tytułu VAT należy naliczyć - w zależności od okoliczności powstania długu - według stawki obniżonej, podstawowej albo podwyższonej. Na dzień oddania do druku niniejszej publikacji ww. stawki wynikają z obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 10 marca 2022 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (Mon. Pol. z 2022 r. poz. 339) i obowiązują od 9 marca 2022 r.

1. Podstawowa stawka odsetek za zwłokę

Odsetki za zwłokę są konsekwencją powstania zaległości podatkowej. Szczegółowe sposoby obliczania odsetek za zwłokę określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz. U. z 2021 r. poz. 703).

Na podstawie art. 56 § 1 ww. Ordynacji podatkowej stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Od 9 marca br. podstawowa stawka odsetek za zwłokę wynosi 10% rocznie, a za okres od 9 lutego do 8 marca br. wynosi 8,5% kwoty zaległości w stosunku rocznym. Poniżej przedstawiamy przykład zastosowania stawki podstawowej odsetek za zwłokę w sytuacji nieterminowego uregulowania podatku VAT wynikającego z przesłanego JPK_VAT z deklaracją (gdy nie przysługuje stawka obniżona, ani nie ma ustawowego obowiązku zastosowania stawki podwyższonej).

Przykład

Podatnik w ustawowym terminie (tj. do 25 lutego 2022 r.) w formie elektronicznej przesłał JPK_V7M za styczeń 2022 r. Z rozliczenia wynikało zobowiązanie podatkowe podlegające wpłacie do urzędu skarbowego w wysokości 10.000 zł. Podatnik zobowiązany był do zapłacenia tej kwoty w terminie do 25 lutego 2022 r. Podatek uregulował jednak w dniu 15 marca 2022 r.

Odsetki za zwłokę powinien naliczyć według stawki podstawowej (wynoszącej odpowiednio 8,5% i 10%) za okres od 26 lutego 2022 r. (od dnia następującego po dniu upływu ustawowego terminu płatności VAT za styczeń 2022 r.) do 15 marca 2022 r. (do dnia zapłaty). Korzystając z kalkulatora odsetek od zaległości podatkowych (dostępnego w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl) podatnik wyliczył, że odsetki do zapłaty po zaokrągleniu wyniosły 45,00 zł.

Kalkulator odsetek od zaległości podatkowych

Uwaga

Zobowiązania z tytułu VAT a także kwoty odsetek podatnik wpłaca na indywidualny mikrorachunek podatkowy. Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego. W myśl art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeżeli ich wysokość nie przekraczałaby 3-krotności wartości opłaty pobieranej przez Pocztę Polską S.A. za traktowanie przesyłki listowej jako poleconej.

2. Obniżone odsetki od zaległości podatkowych

Obniżone odsetki za zwłokę, naliczane według stawki stanowiącej 50% stawki podstawowej (obecnie 5%), stosuje się w przypadku spełnienia łącznie wszystkich wymogów określonych w art. 56a Ordynacji podatkowej, czyli:

złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji;
zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia takiej korekty.

Dodać należy, że obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się w przypadku korekty deklaracji:

złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej;
złożonej po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej;
dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.

Przykład

W dniu 15 marca 2022 r. podatnik przesłał korektę JPK_VAT z deklaracją za grudzień 2021 r. W wyniku błędu popełnionego w pierwotnym rozliczeniu, kwota zaległości podatkowej za grudzień wyniosła 10.000 zł. Podatnik wpłacił zaległość w dniu przesłania korekty JPK_VAT z deklaracją. W takim przypadku podatnik ma - co do zasady - prawo do zapłaty obniżonych odsetek od powstałej zaległości w podatku VAT. Odsetki te wyniosły po zaokrągleniu 58 zł.

3. Konieczność zapłaty podwyższonych odsetek

W przypadku zaległości w podatku VAT podatnicy mogą być również narażeni na konieczność zapłaty podwyższonej stawki odsetek za zwłokę w wysokości 150% stawki podstawowej. Zgodnie bowiem z art. 56b Ordynacji podatkowej podwyższoną stawkę odsetek w ww. wysokości stosuje się do zaległości w podatku VAT i w podatku akcyzowym w przypadku:

1) zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego,

2) korekty deklaracji:

a) złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej,

b) dokonanej w wyniku czynności sprawdzających,

c) złożonej po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej

- jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25% kwoty należnej i jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207), obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu;

3) ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku.

Przykład

Organ podatkowy w toku kontroli celno-skarbowej stwierdził, że podatnik nie złożył JPK_VAT z deklaracją za listopad 2021 r. i nie wpłacił pomimo obowiązku podatku VAT za ten miesiąc. Zaległość podatkowa za ww. okres wyniosła 20.000 zł. Podatnik wpłacił zaległość podatkową w całości w dniu 15 marca 2022 r. Podwyższone odsetki od tej zaległości wyniosą po zaokrągleniu 536 zł.

Uwaga

Podwyższonych odsetek nie stosuje się do zaległości w podatku VAT w przypadku gdy ustala się dodatkowe zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 112b lub art. 112c ustawy o VAT.

Ponadto, zgodnie z art. 108c ust. 2 ustawy o VAT podwyższonej stawki odsetek za zwłokę (150%) nie stosuje się do zaległości w podatku powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95% wynika z otrzymanych przez podatnika faktur, zapłaconych z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Przepisu art. 108c ust. 2 ustawy o VAT nie stosuje się do zaległości podatkowej w podatku przekraczającej dwukrotność kwoty podatku naliczonego wykazanej w złożonej deklaracji podatkowej.

Jednakże podwyższone odsetki będą stosowane w przypadku gdy podatnik wiedział, że faktura zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:

1) została wystawiona przez podmiot nieistniejący;

2) stwierdza czynności, które nie zostały dokonane;

3) podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością;

4) potwierdza czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i art. 83 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), czyli nieważność czynności prawnej sprzecznej z ustawą albo mającą na celu obejście ustawy oraz nieważność oświadczenia woli złożonego drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Tak wynika z art. 108c ust. 3 i 4 ustawy o VAT.