Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych nr 36 (791) z dnia 20.12.2012

Częściowa wpłata podatku a naliczanie odsetek za zwłokę

Podatek VAT za wrzesień 2012 r. zapłaciliśmy po terminie w trzech ratach. Odsetki od poszczególnych rat były niższe niż 6,60 zł (odpowiednio po zaokrągleniu: 2 zł, 3 zł i 6 zł), dlatego ich nie uiściliśmy. Po kilku dniach otrzymaliśmy z urzędu skarbowego wezwanie do uregulowania odsetek w wysokości 9 zł (z tytułu drugiej i trzeciej raty). Czy urząd skarbowy prawidłowo naliczył odsetki?

Podatnik, uiszczając podatek po terminie płatności, musi pamiętać o naliczeniu odsetek za zwłokę. Wpłaca się je bez wezwania urzędu skarbowego. Aby wyliczyć należne odsetki, trzeba najpierw przemnożyć kwotę zaległości podatkowej przez liczbę dni zwłoki i obowiązującą w tym czasie stawkę odsetek, a następnie uzyskaną wartość podzielić przez 365. Wynik zaokrągla się do pełnych złotych. Końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 gr pomija się, a wynoszące 50 gr i więcej podwyższa do pełnych złotych. W przypadku gdy zaległość podatkowa istniała w okresach, w których obowiązywały różne stawki odsetek za zwłokę, odsetki ustala się odrębnie za każdy z nich. Zaokrągleniu podlega natomiast suma odsetek za poszczególne okresy.

Jeżeli podatnik wpłaci kwotę nieodpowiadającą sumie zaległości podatkowej i przypadających do dnia zapłaty odsetek za zwłokę, dokonana przez niego wpłata jest rozliczana zgodnie z art. 55 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.). Urząd skarbowy zalicza ją proporcjonalnie na poczet zaległości podatkowej i odsetek za zwłokę. Zarachowanie następuje w takim stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek. W przypadku gdy podatnik wpłaca zaległy podatek w niepełnej wysokości, nie ma więc tak naprawdę znaczenia, czy od uiszczanej kwoty nalicza odsetki za zwłokę. Dokonana przez niego wpłata i tak nie wystarczy na pokrycie całej zaległości wraz z odsetkami. Naliczając odsetki od części wpłacanego podatku, podatnikowi pozostanie jedynie mniejszy dług do uiszczenia. Urząd skarbowy i tak jednak rozliczy wpłatę w opisany wcześniej sposób, tj. proporcjonalnie na zaległość podatkową i odsetki za zwłokę.

W sprawie zaliczenia wpłaty na poczet zaległości podatkowej urząd skarbowy wydaje postanowienie. Wskazuje w nim, w jakiej części został uregulowany podatek, a ile przypadło na odsetki. Na to rozstrzygnięcie można wnieść zażalenie do izby skarbowej. Należy to zrobić, za pośrednictwem urzędu skarbowego, w ciągu 7 dni od otrzymania postanowienia.

Kwota odsetek za zwłokę na 5 grudnia 2012 r.:

• odsetki za okres od 26 października 2012 r. do 7 listopada 2012 r.:
  (20.000 zł × 13 dni × 0,145) : 365 = 103,29 zł
   
• odsetki za okres od 8 listopada 2012 r. do 5 grudnia 2012 r.:
  (20.000 zł x 28 dni x 0,14) : 365 = 214,79 zł
   
• kwota odsetek po zsumowaniu i zaokrągleniu:
  103,29 zł + 214,79 zł = 318,08 zł = 318 zł

Kwota zaległości podatkowej i odsetek na 5 grudnia 2012 r.:

20.000 zł + 318 zł = 20.318 zł

Proporcjonalne zaliczenie kwoty 10.159 zł wpłaconej 5 grudnia 2012 r.:

20.318 zł : 20.000 zł = 1,0159

10.159 zł : 1,0159 = 10.000 zł (zaległość podatkowa) + 159 zł (odsetki za zwłokę)

Kwota do zapłacenia:

20.000 zł - 10.000 zł = 10.000 zł + odsetki za zwłokę.

Nie wpłaca się odsetek, których kwota (przed zaokrągleniem do pełnych złotych) nie przekracza trzykrotności wartości opłaty dodatkowej pobieranej przez Pocztę Polską SA za polecenie przesyłki listowej. Obecnie jest to 6,60 zł. Taki wyjątek przewiduje art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji podatkowej. Nasuwa się jednak pytanie, od jakiej kwoty ustalić odsetki niepodlegające naliczeniu, gdy podatnik wpłaca zaległy podatek w ratach: od całej zaległości podatkowej, czy od wpłacanej kwoty. W tej sprawie wypowiedział się NSA w wyroku z 8 listopada 2011 r., sygn. akt II FSK 112/11. NSA orzekł, że odsetki wylicza się przy każdorazowej wpłacie. Jeżeli są wyższe od wspominanej trzykrotności opłaty pocztowej, pobiera się je, a jeżeli jej nie przekraczają - odstępuje się od ich naliczenia. Nie ma znaczenia, że podatnik reguluje zaległość podatkową w ratach. Jeżeli więc odsetki od uiszczonej kwoty nie przekraczają wspomnianego progu, nie stosuje się zasad proporcjonalnego zaliczenia wpłaty na poczet zaległości podatkowej i odsetek. Jest ona w całości przeznaczana na pokrycie zaległości podatkowej. Nie ma w tym przypadku wyboru innego rozstrzygnięcia. Nie można przy wyliczaniu odsetek sumować kilku wpłat dokonanych na uiszczenie jednego długu.

Rozliczenie I raty (200 zł):

Kwota odsetek od zaległości podatkowej (500 zł) na 12 listopada 2012 r.:

• odsetki za okres od 26 października 2012 r. do 7 listopada 2012 r.:
  (500 zł × 13 dni × 0,145) : 365 = 2,58 zł
   
• odsetki za okres od 8 listopada 2012 r. do 12 listopada 2012 r.:
  (500 zł x 5 dni x 0,14) : 365 = 0,96 zł
   
• kwota odsetek po zsumowaniu:
  2,58 zł + 0,96 zł = 3,54 zł

Odsetek w wysokości 3,54 zł nie nalicza się, co oznacza, że cała wpłata, czyli 200 zł, zaliczana jest na zaległość podatkową.

Kwota pozostała do zapłacenia: 300 zł + odsetki za zwłokę.

Rozliczenie II raty (200 zł):

Kwota odsetek od zaległości podatkowej (300 zł) na 26 listopada 2012 r.:

• odsetki za okres od 26 października 2012 r. do 7 listopada 2012 r.:
  (300 zł × 13 dni × 0,145) : 365 = 1,55 zł
   
• odsetki za okres od 8 listopada 2012 r. do 26 listopada 2012 r.:
  (300 zł x 19 dni x 0,14) : 365 = 2,19 zł
   
• kwota odsetek po zsumowaniu:
  1,55 zł + 2,19 zł = 3,74 zł

Odsetek w wysokości 3,74 zł nie nalicza się, co oznacza, że cała wpłata, czyli 200 zł, zaliczana jest na zaległość podatkową.

Kwota pozostała do zapłacenia: 100 zł + odsetki za zwłokę.

Rozliczenie III raty (100 zł):

Kwota odsetek od zaległości podatkowej (100 zł) na 5 grudnia 2012 r.:

• odsetki za okres od 26 października 2012 r. do 7 listopada 2012 r.:
  (100 zł × 13 dni × 0,145) : 365 = 0,52 zł
   
• odsetki za okres od 8 listopada 2012 r. do 5 grudnia 2012 r.:
  (100 zł x 28 dni x 0,14) : 365 = 1,07 zł
   
• kwota odsetek po zsumowaniu:
  0,52 zł + 1,07 zł = 1,59 zł

Odsetek w wysokości 1,59 zł nie nalicza się, co oznacza, że cała wpłata, czyli 100 zł, zaliczana jest na zaległość podatkową.